ไฟปลูกพืช ไฟปลูกต้นไม้ LED

การปลูกพืชในร่มนั้น ไฟปลูกต้นไม้ ถือได้ว่าเป็นสิ่งสำคัญมากที่สุด ถือได้ว่าเป็นเบอร์หนึ่งในบรรดาอุปกรณ์ทั้งหมดเลย ไม่ว่าจะปลูกดินหรือไฮโดร การเลือกไฟปลูกจึงเป็นปัจจัยที่ต้องให้ความสำคัญ เพื่อให้เกิดผลผลิต (Yield) มากที่สุด หากไฟปลูกไม่ถึงจริง สิ่งที่ได้ก็ไม่ต่างจากขยะ เสียแรงเสียเวลาเปล่า

หลายคนคิดว่าไฟปลูกนั้นจะใช้ในกรณีจำเป็นเท่านั้น ทว่า จริงๆแล้วสามารถใช้ได้ในกรณีนับไม่ถ้วนเลยในการทำเกษตร

·        กรณีปลูกพืชในร่มตั้งแต่ต้นจนจบในระบบปิด

·        การเพาะเมล็ดและต้นอ่อนนอกฤดู

·        การให้แสงนอกชั่วโมงแสงอาทิตย์เมื่อเพาะปลูกนอกฤดูกาล

·        ยืดเวลาการให้แสงเพื่อเพิ่มผลผลิต

·        การเพาะปลูกเพื่อใช้ผลผลิตขณะที่ยังเป็นต้นอ่อน เช่น ไมโครกรีน เบบี้กรีน

·        เน้นการให้สเปคตรัมแสงแบบจำเพาะเจาะจงเพื่อให้เกิดผลพิเศษบางอย่างกับพืชพิเศษบางชนิด

จะเห็นได้ว่ามีหลายเหตุผลที่ใช้ไฟปลูกพืช ฉะนั้นการเลือกไฟปลูกจึงมีปัจจัยแวดล้อมหลายอย่างที่ต้องคำนึงถึง

ทำไมแสงถึงสำคัญ?

พืชเติบโตด้วยการสังเคราะห์แสงเป็นหลัก เรียกได้ว่าเป็ฯ 70-80% ของการเจริญเติบโตเลยก็ว่าได้ ซึ่งปัจจัยในการสังเคราะห์แสงนั้นเริ่มต้นด้วย เสปคตรัม(สีของแสง) เป็นหลักซึ่งพืชจะกินสีแสงทั้งที่ตามองเห็นและตามองไม่เห็น คือคลื่นแสงหลักๆช่วงความยาวระหว่าง 400-700 นาโนเมตร หรือเรียกว่า Photosynthetically Active Radiation (PAR)
1. คลื่นแสง (Spectrum) สีหลักที่พืชใช้งานจะเป็นแสง 2 ช่วง ที่จะฮิตคลอโรฟีลด์เอและบีเพื่อการเจริญเติบโต



โดยแสงช่วง 400-490 นาโนเมตร คือกลุ่มฟ้า/น้ำเงิน หลักๆจะใช้ประโยชน์ช่วง vegetative

ส่วนแสงช่วง 580-700 นาโนเมตร คือกลุ่ม ส้ม/แดง จะใช้ในช่วงออกดอกออกผล

คงสงสัยแล้วสะนะว่า อ้าว แล้วช่วง 490-580 nm หล่ะไปไหน?  เคยสงสัยไมว่าทำไมต้นไม้ถึงมีสีเขียว? ก็เพราะต้นไม้มีสีเขียวจากคลอโรพลาสซึ่งดูกลุ่มสีน้ำเงินกับแดง แล้วสะท้อนสีเขียวตาเราถึงมองเห็นต้นไม้เป็นสีเขียวซึ่งเป็นช่วงแสงระหว่าง 510-570 nm ยังไงหล่ะ  แต่ก็ไม่ใช่ว่ากลุ่มนี้ไม่สำคัญนะ มันมีผลต่อส่วนอื่นที่ไม่ใช่สีเขียวด้วยเช่นกิ่งก้าน
 2. ความแรงของแสง (Intensity) เมื่อเรารู้จักกับ PAR (คลื่นแสงที่พืชใช้สังเคราะห์) แล้ว ซึ่งในแต่ละช่วงของการเจริญเติบโตเช่นช่วง Vegetative, Flower, Fruiting จะมีการใช้ความเข้มแสงที่ต้องการไม่เท่ากัน นอกจากสีของแสงที่ถูกต้องแล้ว ความเข้มของจะต้องเพียงพอต่อการเติบโตในแต่ละช่วงวัยด้วย ถ้าแสงไม่พอ พืชก็จะยืดซึ่งจะทำให้พืชอ่อนแอและสูงเกินจำเป็น โดยแสงอาทิตย์ช่วงเที่ยงจะอยู่ที่ 10000-25000 lux

3. กำลังไฟ/การกินไฟ (Power) หมายถึงไฟแต่ละดวงกินไฟฟ้าเท่าไหร่ มีหน่วยเป็นวัตต์ โดยปรกติแล้ว LED จะสามารถเปลี่ยนกระแสไฟฟ้ามาเป็นแสงได้ดีกว่าไฟแบบอื่นๆ แต่ไม่ได้หมายความว่าดีกว่าเสมอไป ต้องดูองค์รวมประกอบอีกหลายปัจจัย

4. ขนาดโคมและพื้นที่ครอบคลุม (Footprint) 


แปลงปลูกขนาดเท่าไหร่ ไฟที่ให้ต้องครอบคลุมด้วยปริมาณแสงที่เพียงพอ ยิ่งไฟโคมเล็กยิ่งต้องยกสูง ค่าแสงที่ออกมาตอนแรกก็จะถูกหารไปตามอัตราส่วน ต่อให้ไฟแรงมากแต่โคมไม่ใหญ่แสงที่ได้เมื่อตกถึงยอดไม้ก็จะถูกลดลงได้ตั้งแต่ 4 ถึง 9 เท่าทีเดียว อีกทั้งยังมีข้อเสียที่แสงตรงกลางสว่างแต่ขอบแสงจางจนไม่เพียงพอ ทำให้ผลผลิตในแปลงปลูกเติบโตไม่เท่ากัน หากเทียบกับไฟโคมใหญ่เท่าแปลงปลูกให้แสงไม่ต้องแรงมากก็ให้แสงได้เสมอเท่ากันทั้งหมดเพียงพอต่อการปลูก อีกทั้งเมื่อไฟไม่ต้องแรงมาก ความร้อนก็น้อยกว่ามาก ทำให้ยิ่งสามารถกดลงใกล้ยอดไม้และให้ความเข้มแสงที่มากกว่าได้ รวมถึงประหยัดไฟเรื่องระบบทำความเย็น  ซึ่งโดยปรกติแล้วไฟแบบบาร์จะให้แสงได้เสมอกันทั่วแปลงปลูกมากที่สุด



5. ระยะเวลาการได้รับแสง (Photoperiod)

จำนวนชั่วโมงการได้รับแสงต่อ 24 ชั่วโมง การปลูกในร่มสามารถให้แสงได้มากสุดถึง 24 ชั่วโมงต่อวันเลยทีเดียว

การเปลี่ยนชั่วโมงการให้แสงเป็นเหมือนตัวจุดชนวนบอกพืชว่า เฮ้ ถึงฤดูแล้วน้า หยุดทำใบและออกดอกได้แล้ว 

ชนิดของไฟปลูก

ในเมื่อเรารู้จักเรื่องแสงกันแล้ว ตอนนี้มาทำความรู้จักกันเรื่องกับชนิดของไฟกันนะจ๊ะ เนื่องจากหลายคนเข้าใจผิดหรือสับสนกันมากจากชื่อที่พวกผู้ผลิตหรือผู้ขายเรียกกัน

1. High-Intensity Discharge (HID)

HID เป็นกลุ่มที่นักปลูกทั่วโลกนิยมใช้กันมากที่สุด เนื่องจากให้แสงได้สว่างมาก และราคาไม่แพง ความร้อนสูง

a.      Metal Halide (MH)

MH จะเป็นไฟที่นิยมใช้ช่วง Vegetative เนื่องจากตัวหลอดให้แสงเน้นสีน้ำเงินมากกว่าแดง ซึ่งเหมาะกับการเจริญเติบโตช่วงนี้พอดี

b.      High Pressure Sodium (HPS)

HPS จะเป็นหลอดที่ใช้ตลอดช่วงระยะเวลาการปลูก แต่จะเห็นผลมากที่สุดในช่วงการทำดอกผลช่วงสุดท้าย เนื่องจากตัวหลอด่อนข้างหนักไปทางโทนสีแดงส้มเป็นหลัก

c.      Ceramic Metal Halide (CMH)

ตอนนี้เป็นตัวที่บูมและเริ่มใช้กันเป็นกลุ่มใหญ่มาก ซึ่งการทำงานจะค่อนข้างจะแตกต่างกับไฟเดิมๆพอสมควร เนื่องจากสามารถให้แสงได้เหมาะสมบาลานซ์กันในทุกเปคตรัมสี ไม่ว่าจะน้ำเงิน ส้ม แดง ทำให้เป็นช้อยส์ที่ดีสำหรับนักปลูก ซึ่งจะมีขนาดมาตรฐานที่ 315 W และ 630W  โดยขนาด 315W จะเทียบได้กับไฟ HPS หรือ MH ขนาด 400 W นอกจากจะประหยัดพลังงานมากกว่าแล้ว ยังให้แสงที่บาลานซ์พอดีกับการปลูกมากกว่าอีกด้วย

d.      Dual Spectrum หรือ Hybrid (MH+HPS)

Dual Spectrum จะเป็นหลอดที่มีสองระบบอยู่ภายในหลอดเดียว คือ MH กับ HPS ซึ่งเป็นการผสมแสงระหว่าง Full Spectrum หนักน้ำเงิน กับ ฝั่งที่หนักแดงไว้ด้วยกัน

        2.  Fluorescent

ส่วนใหญ่เราจะเห็นในรูปแบบ T8 กับ T5 ซึ่งเหมาะสมกับการปลูกในระยะเริ่มแรกคือ seeds, rooting cuttings, และ early to mid-stage vegetative โดยประเด็นที่ทำให้นิยมใช้คือ ตัวหลอดมีความร้อนต่ำ ประหยัดไฟ ขนาดเหมาะกับการทำในร่ม โดยในอดีตที่นิยม T5 กันมากกว่าเนื่องจาก ประสิทธิภาพในการให้แสงที่สูงกว่าขนาดอื่นๆประมาณ 8% โดยจะให้แสงอยู่ที่ประมาณ 100 lumens ต่อวัตต์ แต่ถ้าเป็นรุ่นใหม่ๆ ข้างในหลอดจะเปลี่ยนเป็นไฟ LED แล้วฉะนั้นจะกลับมาเป็น T8 ที่ได้รับความนิยมมากกว่าเนื่องจากเป็นขนาดมาตรฐานที่หาได้ทั่วไป ข้อดีคือกินไฟ น้อย ความร้อนต่ำ อายุการใช้งานยาว แต่ความสว่างจะอยู่ที่ประมาณ 40 lumens ต่อวัตต์

โดยทั่วไปแล้วจะใช้อุณหภูมิแสงอยู่ที่ 6500K สำหรับการเลี้ยงช่วง Vegetative และช่วงออกดอกคือ 3000K

3. High-Intensity Fluorescent (HO/VHO)

เป็นหลอด Fluorescent แบบ High Output (HO) และ Very High Output (VHO) ซึ่งให้แสงที่แรงกว่าแต่ก็ต้องแลกมาด้วยความร้อนที่สูงขึ้น และต้องห่างจากยอดไม้มากขึ้นเพื่อกันยอดไหม้

4. Light Emitting Diode (LED)

คงเป็นรูปแบบที่คนไทยได้ยินมามากที่สุดนะ ไฟHLG ไม่มีในโลกนะจำกันไว้ด้วย HLG มันเป็นรุ่นหม้อแปลงไม่ใช่รูปแบบของไฟนะ

1.      โรงงานผู้ผลิตเคลมเว่อร์เกินถึงประสิทธิภาพและความประหยัด

2.      ใหม่สำหรับพวกนักปลูก Old-School ซึ่งยากจะยอมรับได้ แม้ถึงปัจจุบันก็ตาม ก็ยังเป็นที่สงสัยกันมาก

แต่ถ้าสำหรับเมืองไทย ต้องบอกเลยว่า LED มีความน่าใช้มากกว่ามากด้วยสาเหตุดังนี้

1.      ใช้พลังงานน้อยกว่า และร้อนน้อยกว่า เราเป็นเมืองร้อน หากใช้ไฟจำพวก HID เต็นท์ระอุแน่นอน เพราะอุณภูมิไฟพวก HID จะอยู่ที่ 70 กว่าองศาเซลเซียสเลย ถ้าไม่อยากมีปัญหาเรื่องความร้อน แน่นอนว่า LED เป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด

2.      ในเมื่อ LED ประกอบด้วยหลอดจำนวนมากจึงทำให้สามารถปรับแต่งค่าสเปคตรัมของแสงได้ตามที่ต้องการสามารถ

3.      Advance LED หรือ COB (Chip on Board) นั้นเป็นการหลอดที่ปรับแต่งแสงหายสีให้อยู่ในหลอดเดียวได้และมีขนาดกระทัดรัด เนื่องจากข้างในหลอด COB จะมีหลอดย่อยจำนวนมากอยู่ภายใน ข้อเสียคือจะมีความร้อนที่มากกว่า LED แบบ SMD 

 5. Plasma

ไฟประเภทใหม่ล่าสุดในตลาดในเชิงอุตสาหกรรม ว่ากันว่ามีประสิทธิภาพสูงมาก สามารถให้แสงแบบ Full Spectrum ได้มีอายุการใช้งานที่ยาวกว่า HID และยังประหยัดพลังงานมากกว่า เทียบได้กับไฟแบบ CMD แต่ต้องบอกไว้เลยว่าราคายังแรงมากอยู่เพราะยังมีการผลิตไม่เยอะมาก

คำนวณค่าไฟ

(ค่าวัตต์ของไฟ x ชั่วโมงให้แสงต่อวัน / 1000) x ค่าไฟต่อหน่วย x 30 วันต่อเดือน

อายุการใช้งาน

อุปกรณ์เกี่ยวเนื่องอื่นๆ
บาลลาสท์

รีเฟล็กเตอร์ หรือ ฮู้ดส์

เชือกรอกแขวนไฟ

แว่นตา